Τάσος Σαραντής
Εκτός από τη γνωστή ιστορική της σημασία, η Γυάρος διαθέτει και μοναδικό φυσικό πλούτο, ο οποίος πλέον θα προστατεύεται βάσει υπουργικής απόφασης της προηγούμενης ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος. Στις παραλίες και τις σπηλιές της Γυάρου ζει και αναπαράγεται περίπου το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της μεσογειακής φώκιας Monachus Μonachus, του πιο απειλούμενου με εξαφάνιση και σπάνιου θαλάσσιου είδους της Ευρώπης. Επίσης πάνω από το 50% της θαλάσσιας περιοχής του νησιού καλύπτεται από μοναδικούς κοραλλιογενείς σχηματισμούς και λιβάδια ποσειδωνίας.
Με υπουργική απόφαση που υπογράφηκε στις 4 Ιουλίου από την τότε ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος πραγματοποιείται ένα μεγάλο βήμα για τη διαφύλαξη του μοναδικού φυσικού πλούτου της Γυάρου, καθώς λαμβάνονται μια σειρά μέτρα για την προστασία του νησιού και της θαλάσσιας ζώνης που το περιβάλλει.
Η θεσμοθέτηση αυτής της πρότυπης προστατευόμενης περιοχής έρχεται ως αποτέλεσμα του προγράμματος ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE: «Ολοκληρωμένη προστασία για τη Μεσογειακή φώκια στις Βόρειες Κυκλάδες», που διήρκεσε 6 χρόνια (2013-2017) και υλοποιήθηκε από το WWF Ελλάς μαζί με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, την Αναπτυξιακή Εταιρεία Κυκλάδων, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, τη ΜΟm/Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας και το ιταλικό ινστιτούτο Tethys.
Τη βάση για τη διαμόρφωση των κατάλληλων μέτρων προστασίας αποτέλεσαν οι έρευνες και χαρτογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν από εταίρους του προγράμματος, οι οποίες έφεραν στο φως μοναδικά επιστημονικά ευρήματα για το άλλοτε νησί εξορίας.
Ερευνες της MOm/Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας έδειξαν πως στις παραλίες και τις σπηλιές της Γυάρου ζει και αναπαράγεται περίπου το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της μεσογειακής φώκιας Monachus Μonachus, του πιο απειλούμενου με εξαφάνιση και σπάνιου θαλάσσιου είδους της Ευρώπης.
Επίσης, σε έρευνες που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Πατρών, διαπιστώθηκε ότι πάνω από το 50% της θαλάσσιας περιοχής της Γυάρου καλύπτεται από οικότοπους προτεραιότητας και, συγκεκριμένα, από μοναδικούς κοραλλιογενείς σχηματισμούς και λιβάδια ποσειδωνίας.
Το χερσαίο περιβάλλον μελετήθηκε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης και από ειδικούς ορνιθολόγους, οι οποίοι ανακάλυψαν μια μοναδική αποικία περίπου 2.000 ζευγαριών του σπάνιου θαλασσοπουλιού Μύχου.
Τα νέα μέτρα έχουν στόχο να διαφυλάξουν την εξαιρετικής σημασίας βιοποικιλότητα που φιλοξενεί το νησί δίνοντας τη δυνατότητα ήπιων δραστηριοτήτων, που μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει το WWF Ελλάς, πρόκειται για ένα προσωρινό πλαίσιο προστασίας, διάρκειας δύο ετών και με δυνατότητα επέκτασης για άλλο ένα έτος, καθώς στο διάστημα αυτό αναμένεται η ανακήρυξη της Γυάρου σε «εθνικό θαλάσσιο πάρκο» μέσω της έκδοσης Προεδρικού Διατάγματος.
Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, το νησί χωρίζεται σε τρεις χερσαίες και τρεις θαλάσσιες ζώνες. Στο χερσαίο κομμάτι επιτρέπονται υπό προϋποθέσεις, μεταξύ άλλων, η επιστημονική έρευνα, τα έργα αποκατάστασης και ανάδειξης του ιστορικού τόπου, καθώς και η επίσκεψη και η ξενάγηση επισκεπτών με σκοπό την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την παρατήρηση της φύσης και την αναψυχή.
Οσον αφορά τη θαλάσσια περιοχή, επίσης υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις, επιτρέπονται εποχιακά, μεταξύ άλλων, η παράκτια επαγγελματική αλιεία με ειδική άδεια, οι οργανωμένες καταδυτικές δραστηριότητες και ο αλιευτικός τουρισμός από επαγγελματίες αλιείς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE έθεσε τα θεμέλια προκειμένου να δημιουργηθεί με ολοκληρωμένο τρόπο και μέσα από μια έντονα συμμετοχική διαδικασία αυτή η νέα θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ο σχεδιασμός των μέτρων που εν τέλει θα εφαρμοστούν για την προστασία του τοπικού οικοσυστήματος της Γυάρου έγινε από κοινού με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (αλιείς, τοπική αυτοδιοίκηση, Πολιτεία, ερευνητικά ινστιτούτα, αναπτυξιακοί φορείς, πανεπιστήμια και ΜΚΟ), οι οποίοι αποτελούσαν ενεργά μέλη της λεγόμενης «Επιτροπής Συνδιαχείρισης Γυάρου» που συστάθηκε ακριβώς γι’ αυτόν τον σκοπό.
Πηγή: efsyn.gr